نقش پیاده‌روی اربعین در زمینه‌سازی ظهور حضرت حجت(عج)

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ نخستین جشنواره ملی کرسی‌های «تخصصی و ترویجی» دانشگاه آزاد اسلامی با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، حجت‌الاسلام محمد شریفانی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، محمدهادی همایون معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی و محمدعلی نادی معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی امروز در دانشکده هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی برگزار و از برگزیدگان نخستین جشنواره ملی کرسی‌های تخصصی و ترویجی دانشگاه قدردانی شد.

انسیه ماهینی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر یکی از این برگزیدگان بود که به‌واسطه ارائه مقاله‌ای باعنوان«پیاده‌روی اربعین، زمینه‌ساز ظهور» مورد قدردانی قرار گرفت. به همین گفت‌وگویی با وی داشتیم که در ادامه می‌خوانیم.

 انسیه ماهینی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا درباره چگونگی شکل‌گیری ایده نگارش این مقاله اظهار کرد: ایده مقاله در پیاده‌روی اربعین امسال به ذهنم رسید و جشنواره ملی کرسی‌های علمی ترویجی توفیقی بود که برای طرح موضوع مقاله‌ای با این عنوان در قالب استاندارد‌های مقالات علمی پژوهشی به رشته نگارش درآید که به یاری خداوند و عنایت اهل بیت به‌عنوان مقاله منتخب از دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر انتخاب شد.

وی افزود:‌ هدف این مقاله بررسی رابطه پیاده‌روی اربعین بر زمینه‌سازی ظهور حضرت حجت(عج) بوده که روش نگارش آن کاربردی و داده‌ها به‌صورت توصیفی، تحلیلی و کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر عنوان کرد: یافته‌های پژوهش نشان‌ می‌دهد ارتباط دوسویه میان اربعین و زمینه‌سازی اربعین وجود دارد  و نیز مشخص شد پیاده‌روی اربعین از نشانه‌ها و شرایط ظهور نیست؛ اما می‌تواند نقش مؤثری در زمینه‌سازی ظهور داشته باشد و میل عمومی مردم در راستای عزم و اراده در امر ظهور را محقق کند؛ زیرا وظیفه مردم است که به‌سوی آمادگی گام برداشته و شرایط ظهور را فراهم کنند.

مردم باعث ظهور امام غایب می‌شوند

ماهینی گفت:‌ بررسی‌های علمی و روایی نشان می‌دهد غیبت در فضا و تنگنای بی‌مهری و بی‌توجهی مردم به امام معصوم رخ داده است؛ بنابراین این مردم هستند که باعث ظهور امام غایب می‌شوند. اجتماع اربعین نماد کوچک شده از جامعه بزرگی بوده که تحت حکومت امام دوازدهم شیعیان در آینده ایجاد خواهد شد و مشابهت‌های زیادی بین آن دو وجود دارد. در این مسیر، چنان دل‌ها از هر ملیت و با هر زبانی به هم نزدیک شده که گویا زمان ظهور است.

پیاده‌روی اربعین؛ رزمایش آمادگی شیفتگان منتقم خون خدا

وی با تأکید بر اینکه پیاده‌روی اربعین هرساله باشکوه‌تر از سال‌های گذشته از نظر کمی و کیفی در حال برگزاری است و تبدیل به پدیدهٔ منحصر به فردی شده، ادامه داد: پیاده‌روی اربعین، میعادگاه منتظران منجی عالم بشریت بوده که همه ادیان، مذاهب، کتاب‌های آسمانی و غیر آسمانی، مژدهٔ آمدن آن را به بشریت داده‌اند و رزمایش آمادگی شیفتگان منتقم خون خداست.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر بیان کرد: پیاده‌روی اربعین دارای کارکرد‌های فراوانی در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و ... است. یکی از آن کارکرد‌ها به تصویر کشیدن جامعه آرمانی مطلوب بشری بوده و مردم در آن روز‌های خاص با یک هدف مشخص زیست الهی پیدا می‌کنند که در سایر روز‌های سال دست نیافتنی است. به عبارتی ناخودآگاه ذهن انسان را بر اساس آنچه در روایات معصومی وجود دارد به سمت سیمای عصر ظهور می‌کشاند.

ماهینی تشریح کرد: سؤال اصلی «پژوهش پیاده‌روی اربعین، زمینه‌ساز ظهور» این است که ارتباط بین پیاده‌روی اربعین و ظهور حضرت ولیعصر چیست؟ و سعی شده در فرایند پاسخ به این سؤال به سؤالات فرعی دیگر مانند ارتباط پیاده‌روی اربعین با نشانه‌های ظهور حتمی و غیر حتمی چیست؟، ارتباط پیاده‌روی اربعین با شرایط ظهور چیست؟، ارتباط پیاده‌روی اربعین با زمینه‌سازی ظهور امام زمان چیست؟ پاسخ داده شود.

این محقق با بیان اینکه واژه «اربعین»، از اصطلاحاتی است که در متون دینی، حدیثی و تاریخی کاربرد بسیاری دارد و بسیاری از امور، با این عدد و واژه تعریف و تحدید شده‌اند، مطرح کرد: مهم‌ترین دلیل روایی بزرگداشت اربعین سیدالشهدا، روایتی از امام حسن عسکری بوده که فرمودند: نشانه‌های مؤمن، پنج چیز است که یکی از آنها زیارت اربعین است.

هر قیام و حرکت اصلاحی به 2 برنامه نیاز دارد

این پژوهشگر تبیین کرد: درباره منشأ اربعین در منابع کهن شیعه، باید گفت به این روز از دو جهت توجه شده، یکی از جهت بازگشت اسرای کربلا از شام به مدینه و دیگری به سبب زیارت قبر سیدالشهداء توسط جابر بن عبدالله انصاری. میان اربعین و زمینه‌سازی ظهور، تعامل و ارتباط دو سویه وجود دارد؛ به این معنا که اربعین عامل ترویج و اشاعه مهدویت و انتظار بوده و زمینه‌سازی ظهور به نحوی ترویج اربعین است. برخی از مهم‌ترین شرایط ظهور که ارتباط مستقیمی با وظایف منتظران دارد شامل طرح و برنامه، رهبری، یاران و آمادگی عمومی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در قیام بزرگ مهدوی، امداد‌های غیبی و آسمانی وجود خواهد داشت؛ اما در کنار امداد‌های الهی، زمینه‌ها و عوامل و شرایط عادی نیز باید فراهم شود، اضافه کرد: هر قیام و حرکت اصلاحی به دو برنامه نیاز دارد، نخست برنامه‌ای جامع برای مبارزه با ناهنجاری‌های موجود از طریق سازماندهی نیرو‌ها و دوم قانونی کامل و متناسب با همه نیاز‌های جامعه که ضامن همه حقوق فردی و اجتماعی در نظام عادلانه حکومتی باشد و حرکتی رو به رشد اجتماع را برای رسیدن به وضعیت آرمانی، ترسیم کند.